De legerleiding kreeg lucht van het complot. Generaal Yoshijiro Umezu, de stafchef van de landmacht, weigerde zijn medewerking toen hij door enkele betrokkenen werd benaderd. Dat deed ook Anami, want zijn aan de keizer gegeven woord breken, zou een nog grotere schande zijn dan capitulatie.Anami begon echter te twijfelen toen er de volgende achtenveertig uur onafgebroken aan hem werd getrokken door steeds hysterischer officieren met wie hij het in zijn hart eens was. Hetzelfde overkwam de stafchefs van landmacht en marine, die ten slotte minister van Buitenlandse Zaken Togo smeekten zijn standpunt over de capitulatie te herzien.
Behalve bommen wierpen de Amerikaanse B-
De bijeenkomst vond in de ochtend
van 14 augustus 1945 plaats in de ondergrondse vergaderkamer. Hirohito droeg zijn
legeruniform en luisterde hevig transpirerend naar admiraal Toyoda en generaal Anami,
die op voortzetting van de strijd aandrongen. Hoewel hij sterk vermagerd was, uitgeput
door gebrek aan slaap en in onzekerheid verkeerde over zijn eigen toekomst, wist
hij zijn keizerlijke waardigheid en gezag te behouden. Het was ongetwijfeld 'his
finest hour'.
Hij zei:
Ik heb nauwlettend naar alle argumenten geluisterd. Mijn eigen
mening is niet veranderd; ik zal die nog eens herhalen. Voortzetting van de oorlog
zou alleen tot nog grotere verwoesting kunnen leiden. Het antwoord van de geallieerden
was 'een erkenning' van onze positie. Om kort te gaan, ik acht het aanvaardbaar.
Hoewel sommigen onder u bezorgd zijn over de handhaving van ons nationaal bestel,
meen ik dat het geallieerde antwoord een bewijs is van de goede bedoelingen van de
vijand. Daarom sta ik achter aanvaarding van het antwoord. Ik begrijp volkomen hoe
moeilijk het de officieren en manschappen van leger en vloot zal vallen zich te laten
ontwapenen en toe te zien hoe hun land wordt bezet.
Ik bekommer mij niet om mijn
eigen lot. Ik wil het leven van mijn onderdanen redden. Ik wil niet dat ze nog langer
aan de vernietiging worden blootgesteld. Het valt mij werkelijk zwaar om straks te
moeten zien hoe mijn trouwe soldaten worden ontwapend en mijn loyale ministers als
oorlogsmisdadigers worden berecht De strijd voortzetten zal echter de ondergang van
Japan betekenen, maar zoals het er nu voor staat, heeft het land nog de kans zich
te herstellen. Het Japanse volk is niet van de huidige toestand op de hoogte en ik
weet dat het een grote schok zal zijn als ons besluit wordt bekendgemaakt. Indien
het wenselijk wordt geacht dat ik de capitulatie persoonlijk uiteen zet, ben ik bereid
een radiotoespraak te houden. Ik ben bereid overal heen te gaan om ons optreden uit
te leggen. Ik vraag het kabinet zo snel mogelijk een keizerlijke proclamatie op
te stellen waarin het einde van de oorlog wordt aangekondigd.'
Zonder op commentaar te wachten, verliet hij de vergaderkamer. Een paar ministers
knielden op de grond neer om voor hem te buigen; iedereen snikte hoorbaar. Hirohito
zei tegen Kido dat hij gemeend had wat hij zei; hij was bereid desnoods naar de ministeries
van Oorlog en Marine te gaan om persoonlijk met de tot opstand geneigde officieren
te praten. Hij gaf Kido ook opdracht contact op te nemen met Shimomura, het hoofd
perszaken van het kabinet om een radiotoespraak voor te bereiden. Het was ondenkbaar
dat een keizer rechtstreeks op de radio te horen zou zijn, daarom werd door de nationale
omroep NHK een ploeg samengesteld om de toespraak op te nemen en later uit te zenden.
Na het laatste keizerlijk beraad sprak luitenant-
Anami weigerde.
'De keizer heeft een besluit genomen, ik kan er niets meer aan doen. Als Japans soldaat
moet ik mijn keizer gehoorzamen.' Takeshita vroeg hem dan in elk geval af te treden.
'
'Officieren zoals u moeten beseffen dat de dood u niet
van uw plicht kan ontslaan. Het is uw plicht in leven te blijven en alles te doen
om uw land op de weg naar het herstel te leiden, zelfs als dit betekent dat u gras
en aarde moet eten en in het open veld moet slapen.' Hij hield hun dus voor dat de
'heldhaftige' seppuku geen uitweg was, maar in plaats van 'wij officieren' had hij
'officieren zoals u' gezegd en voor sommige aanwezigen betekende dit dat Anami zelf
na de capitulatie niet meer wilde leven.
Tot de radioploeg van de NHK die de toespraak
van de keizer moest opnemen, behoorde de 23-
Een bandrecorder
was meegebracht om de keizer in staat te stellen zijn eigen toespraak te beluisteren. Haruna en de anderen moesten lang wachten. Het licht moest uit toen er luchtalarm
werd gegeven; ook nadat het signaal 'veilig' had geklonken, liet de keizer nog op
zich wachten. Generaal Anami was verantwoordelijk voor de onverwachte vertraging. In
het kantoor van de premier debatteerden ministers en ambtenaren eindeloos over één
zin uit de tekst van Hirohito's radiotoespraak.
Oorspronkelijk luidde deze: '
|
|
|
|
|
|